Fjala e Ministres Gjonaj në Konferencën e Kopenhagenit

Kopenhagen, 13 prill 2018

Kam nderin të jem e pranishme sot me rastin e diskutimeve për reformimin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut.

Që prej anëtarësimit në Këshillin e Evropës, Shqipëria ka treguar një angazhim real ndaj zbatimit të plotë dhe në kohë të vendimeve të Gjykatës Evropiane dhe i ka trajtuar problemet e brendshme strukturore nën frymën e Konventës.

Është e vërtetë se zbatimi i duhur nga shtetet të vendimeve të Gjykatës është elementi kyç i autoritetit dhe reputacionit të tij.

Megjithatë, duhet të theksohet se edhe shtetet që zbatojnë në kohë vendimet e Gjykatës – siç vepron Shqipëria – mund të gjenden në vështirësi për të zbatuar veçanërisht ato vendime, të cilat sjellin një barrë të konsiderueshme financiare.

Në këtë drejtim, ia vlen të theksohet se Gjykata duhet ta marrë parasysh këtë fakt, veçanërisht në shtetet e vogla.

Gjykata evropiane mund të trajtojë çështjet pilot që lidhen me probleme sistematike, për aq kohë sa shteti anëtar ka treguar prova se janë krijuar mekanizma që konfirmojnë ekuilibrin e duhur midis të drejtave të individit dhe interesave të komunitetit.

Për shkak të rëndësisë që qeveria i jep zbatimit të Konventës në nivel kombëtar, gjatë tre viteve të fundit Shqipëria ka ndërmarrë një rrugë të vështirë dhe kurajoze të reformës në sistemin e drejtësisë për ta sjellë në përputhje me standardet evropiane të demokracisë, të drejtave të njeriut dhe shtetit ligjor.

Reforma, e mbështetur ndërkombëtarisht nga partnerët tanë të çmuar, fokusohet në tre komponentë kryesorë:

1. Rivlerësimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve nëpërmjet procesit të “vetingut”.
2. Krijimi i institucioneve të pavarura, të përgjegjshme dhe efikase të drejtësisë.
3. Forcimi i luftës kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, nëpërmjet krijimit të një gjykate të posaçme, organeve të prokurorisë dhe policisë.

Aktualisht jemi në fazën që Shqipëria po tregon jo vetëm vullnetin e mirë, por edhe kurajën për të zbatuar reformën më unike dhe rrënjësore në të gjitha vendet që aspirojnë aderimin në BE.

Deri tani kemi marrë rezultatet e para pozitive nga procesi i vetingut, në të cilin 17 gjyqtarë kanë dhënë dorëheqjen nga pozicionet e tyre dhe një anëtar tjetër i gjykatës kushtetuese është shkarkuar. Ndërkohë, komisionet e vetingut në bashkëpunim të ngushtë me Operacionin Ndërkombëtar të Monitorimit po vazhdojnë me procesin e vetingut për të gjithë kandidatët e institucioneve të reja si kusht për emërimin e tyre.

Gjithashtu, në nivel politik Qeveria e Shqipërisë synon të mbështesë zbatimin e konventës në nivel kombëtar nëpërmjet krijimit të një grupi ekspertësh të specializuar që japin opinione ekspertësh për çështje të lidhura me standardet e Konventës.

Për sa i përket mbrojtjes së të drejtave të njeriut, Shqipëria është duke bërë progres të konsiderueshëm për garantimin dhe respektimin e të drejtave të njeriut, të tilla si trajtimi i përshtatshëm i të burgosurve, me fokus në personat me masë mjekësore, në të drejtën për t’u mbrojtur nga diskriminimi, të drejtat e pakicave, të drejtat e pronësisë etj.

Po kështu, ne kemi bërë progres thelbësor në mbrojtjen e pakicave në Republikën e Shqipërisë nëpërmjet miratimit të ligjit të ri për mbrojtjen e pakicave, pas një procesi të gjatë konsultimi dhe me asistencën teknike të Këshillit të Evropës.

Së fundi, por jo më pak e rëndësishme, në lidhje me të drejtat e pronësisë, qeveria shqiptare ka bërë hapa të rëndësishëm përpara me anë të miratimit të një mekanizmi të ri realist për kompensimin e pronave. Miratimi, në muajin dhjetor 2017, i ndryshimeve/amendimeve të akteve nënligjore sipas konstatimeve të Gjykatës Kushtetuese, e ka bërë këtë mekanizëm tërësisht funksional dhe të aftë për të trajtuar, brenda afateve të qarta, çështjet e kompensimit të pronave.

Së fundi, në fund të deklaratës sime, në emër të qeverisë shqiptare dëshiroj të inkurajoj kontributin e shteteve anëtare të Këshillit të Evropës ndaj Reformimit të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut dhe për të garantuar angazhimin e plotë të qeverisë shqiptare në këtë proces.

Më lejoni t’ju uroj një Konferencë sa më frytdhënëse dhe suksese në diskutimet tona.

#             #             #

Speech by Minister Gjonaj at the Copenhagen Conference

I am honored to be here today in occasion of the discussions for the reform of the European Court of Human Rights.

Since becoming a member of the Council of Europe, Albania has demonstrated a genuine commitment to the full and timely implementation of the decisions of the European Court and has addressed internal structural problems in line with the Convention’s spirit.

It is true that the State’s proper implementation of the judgment of the Court is the key to its authority and reputation.

However, it should be noted that even States which do timely implement the Court’s judgments – as Albania does – could be found in difficulties to enforce especially those judgments, which bring a considerable financial burden.

In this respect, it is worth pointing out that the Court should consider this fact, especially in small States.

European court can deal out with group of judgments relevant to systematic problems, as long as the member state has shown evidences that the mechanisms that are established confirm fair balance between the individual’s rights and community interests.

Due to the importance given by the government to the national implementation of the Convention, Albania has undertaken during – the last three years – a difficult and courageous path of reform in the justice system to bring it in line with the European standards of democracy, human rights and the rule of law.

The reform – internationally supported by our valuable partners – is focused in three main pillars:

1. Re-evaluation of the judges and prosecutors through the “vetting” process.
2. Setting-up independent, accountable and efficient justice institutions
3. Strengthening the fight against organized crime and corruption, through the establishment of special court, prosecution and police bodies.

Now we are in the phase, that Albania is showing not only the good will but even the courage to implement the most unique and radical judicial reform in all the countries which aspire the EU accession.

Until now we have received the first positive results by the vetting process, in which 17 judges have resigned from their positions, and another constitutional court member has been dismissed. Meanwhile the vetting commissions in close cooperation with the International monitoring operation is proceeding with the vetting process for all candidates of new institutions as a condition for their appointment.

In addition, at political level, the government of Albania intends to support the implementation of the convention at national level through establishing a think tank of wise persons providing expert opinions on the matters related to the standards of the Convention.

With regard to the protection of human rights, Albania is making significant progress in guaranteeing and respecting human rights, such as the adequate treatment of prisoners with focus in medical measures persons, in the right for non-discrimination, minorities rights, property rights, etc.

Additionally, we have done substantial progress in protecting minorities in the Republic of Albania through adopting the new law on protecting minorities, after a long consultation process and with the technical assistance of the Council of Europe.

Last but not least, as regards property rights, the Albanian government forward has made important steps by approving a new realistic mechanism for the compensation of properties. The approval, in December 2017, of the by-laws amendments, pursuant to the Constitutional Court findings, has rendered such mechanism fully operational and able to address, within clear deadlines, the property compensation issues.

Finally, in the end of my statement, on behalf of the Albania Government I want to encourage the Council of Europe State members’ contribution to the Reform of the European Court of Human Rights and to ensure the full commitment of Albania government in this process.

Let me wish to all of you a very enriching Conference and all the very best in our deliberations.